Bioróżnorodność
,,Bio” oznacza życie, „różnorodność” zaś – zbiór wielu rzeczy, które nie są takie same, stąd bioróżnorodność (inaczej różnorodność biologiczna) jest niezwykłym bogactwem różnorodnych organizmów żywych w przyrodzie, a także obejmuje sposób, w jaki one wzajemnie na siebie oddziałują. Bioróżnorodność odnosi się do wszystkich gatunków zwierząt, roślin i innych form życia oraz różnorodności, która istnieje w każdym gatunku. Obejmuje ona również różnorodność obecną w ekosystemach, innymi słowy – zmiany, które widzimy w środowisku, w tym zmiany krajobrazów, roślin i zwierząt w nim egzystujących, a także różne sposoby, w których te części ekosystemów współdziałają ze sobą. Bioróżnorodność jest niezwykle złożona i często tłumaczy się ją jako różnorodność i zmienność genów, gatunków i ekosystemów.
Cele odznaki:
- wsparcie w nauce o bioróżnorodności oraz w rozwój projektów ukierunkowanych na działanie,
- zachęcanie do poznania świata przyrody w społeczności tak, aby dowiedzieć się, dlaczego niektóre gatunki i siedliska walczą o przetrwanie,
- zachęcanie do zrozumienia powiązań między różnorodnością biologiczną i samopoczuciem ludzi na całym świecie.
Jak zdobyć odznakę bioróżnorodności?
Propozycja jest podzielona na cztery części. Dla łatwiejszego odnajdywania zadań, użyto następującego systemu oznaczeń.
Aby zdobyć Odznakę, uczestnicy muszą wykonać dwa rodzaje zadań z każdej kategorii.
Pierwsze lub drugie zadanie wymienione w każdej kategorii powinno być wykonane przez wszystkich, ponieważ zawiera ogólny zarys tematyczny. Te obowiązkowe zadania najlepiej wykonywać w grupie (gromadzie/drużynie lub zastępie). Następnie osoby wykonujące zadania mogą samodzielnie wybrać z listy opcjonalnych zadań te, które są dla nich najbardziej istotne i interesujące.
Na obozie
Zuchy (Poziom 1)
Mogą wykonać dwa zadania związane z poznawaniem bioróżnorodności podczas wędrówki, takie jak zadanie A.02 (na stronie 21) i B.07 (na stronie 33).
Wykonaj dwa zadania takie jak A.11 (na stronie 26) i C.10 (na stronie 44), wykonaj dwa zadania z rękodzieła, takie jak B.01 (na stronie 31) i D.01 (na stronie 53) i dwa zadania, takie jak C.01 (na stronie 41) i D.06 (na stronie 55) przy ognisku obozowym.
Poniższe przykłady podają tylko oznakowania zadań dla łatwiejszego odnalezienia.
Harcerze (Poziom 2)
Piesza wycieczka (A.02), Gry i zabawy (A.09, B.27, C.07, D.16), Rękodzieło (B. 01, D.01), Zadania przy ognisku obozowym (C.01)
Harcerze Starsi (Poziom 3)
Piesza wycieczka (A.02), Gry i zabawy (B.02), Rękodzieło (D.01), Zadania przy ognisku obozowym (B.24)
Wędrownicy (Poziom 4)
Piesza wycieczka (A.02, A.11), Gry i zabawy (B.02), Rękodzieło (C.13, D.01), Zadania przy ognisku obozowym (C.01, B.24, D.18)
Na zbiórkach
Zuchy (Poziom 1)
Wycieczka na łono natury (A.01), Gry i eksperymenty (B.13, C.11, D.19), Rękodzieło (A.06, B.01, D.01), Gość specjalny (C.01)
Harcerze (Poziom 2)
Wycieczka na łono natury (A.01, C.31), Gry i zabawy (A.07, B.05, C.12), Rękodzieło (B.01, D.01), Gość specjalny (C.01, D.07)
Harcerze starsi (Poziom 3)
Wycieczka na łono natury (A.01), Gry i zabawy (A.17), Rękodzieło (D.01), Gość specjalny (C.01, D.07, B.20)
Wędrownicy (Poziom 4)
Wycieczka na łono natury (A.01, B.02, C.09), Gry i zabawy (A.17, D.20), Rękodzieło (C.13, D.01), Gość specjalny (C.01, B.20)
Całość znajdziesz tutaj
Instrumenty metodyczne ZHP
Dzięki odznace Bioróżnorodność możecie zrealizować następujące instrumenty metodyczne ZHP
Zuchy
Tropy: Ekolodki, Leśnicy, Ogrodnicy/Ogrodniczki,
Ornitolodzy, Przyjaciele/Przyjaciółki zwierząt, Przyrodnicy/Przyrodniczki,
Wodnik Szuwarek
Sprawności: Ekolog/Ekolożka,
Przyjaciel/Przyjaciółka lasu, Ptasi Opiekun/Ptasia Opiekunka, Badacz/Badaczka
Gwiazdki: Zuch sprawny „Zuch podejmuje działania
nakierowane na ochronę środowiska”
Harcerze
Tropy: Robinsonowie, Młodzi przyrodnicy, Przyjaciele środowiska naturalnego
Sprawności: Ekolog/Ekolożka, Przyrodnik/Przyrodniczka,
Przyjaciel/Przyjaciółka Roślin, Leśnik, Przyjaciel zwierząt/Przyjaciółka
zwierząt, Pszczelarz/Pszczelarka
Stopnie: Wywiadowca/Tropicielka „Przez okres trwania próby opiekowałem/am się zwierzęciem lub rośliną”
Harcerze starsi
Tropy: Drzewo życzeń, Przyjaciel Ptaków, Zaopiekuj się mną, Zielony raj
Sprawności: Ekolog/Ekolożka, Przyrodnik/Przyrodniczka, Przyjaciel/Przyjaciółka Roślin, Leśnik, Przyjaciel zwierząt/Przyjaciółka zwierząt, Pszczelarz/Pszczelarka
Stopnie: Odkrywca/Pionierka „Wiem, co to jest rezerwat przyrody, park narodowy, park krajobrazowy. W czasie harcerskich wędrówek odnalazłem jeden z parków narodowych lub krajobrazowych”
Wędrownicy
Tropy: Ekologiczny obóz, Opieka nad lokalnymi zwierzętami
Sprawności: Ekolog/Ekolożka, Przyrodnik/Przyrodniczka, Przyjaciel/Przyjaciółka Roślin, Leśnik, Przyjaciel zwierząt/Przyjaciółka zwierząt, Pszczelarz/Pszczelarka
Odznaka Skautów Świata: https://zhp.pl/sluzba/odznaka-skautow-swiata
Przykładowe zadania
A.06
Poziom 
Wykonaj karmnik dla ptaków używając materiałów pochodzących z recyklingu. Dowiedz się. jakie rodzaje żywności lubią różne gatunki ptaków (np. niektóre lubią owoce, inne nasiona). Wybierz żywność dla ptaków, które występują na danym obszarze. Umieść karmnik w miejscu, gdzie ptaki będą bezpieczne przed drapieżnikami. Zapisuj liczbę i rodzaje ptaków, które odwiedziły karmnik przez dwa tygodnie.
A.07
Poziom
Zasadź „bar nektarowy” dla głodnych pszczół os i much. Załóż ogród z mieszanką roślin kwiatowych i krzewów. Aby zapewnić stałą dostawę żywności dla owadzich gości, wybierz gatunki roślin, które kwitną w różnych porach roku. Bar nektarowy najlepiej zasadzić z dala od wejść do budynków i ruchliwych dróg.
A.08
Poziom
Nasiona grzybów zwane są zarodniami i często są rozsiewane przez wiatr. Każdy gatunek grzyba ma unikalny odcisk grzybni (tak jak w przypadku odcisku palca). Zbierz trzy różne gatunki grzybów i wykonaj odcisk grzybni każdego z nich. Więcej informacji na temat wykonywania odcisków grzybni:
Należy być bardzo ostrożnym, nie należy używać grzybów trujących i najlepiej poprosić o pomoc eksperta. Nie zapomnij umyć rąk po wykonaniu zadania.
A.09
Poziom
Owady mają wiele szczególnych cech, które pozwalają im żyć we wszelkiego rodzaju warunkach w różnych środowiskach na całym święcie. Złap owady w dołek chwytny, siatkę entomologiczną lub ekshaustor (specjalny szklany cylinder służący do zbierania drobnych owadów lub skorupiaków; zbieracz, zasysając powietrze przez rurkę, wciąga obiekt do środka pojemnika). Utwórz przewodnik owadów opisujący różne zebrane gatunki. Uwolnij zebrane owady. Jeśli to możliwe, zaproś specjalistę od owadów (entomologa) do przyłączenia się. Porady jak zrobić ekshaustor oraz siatkę entomologiczną.
Należy pamiętać, aby chronić siebie, zwłaszcza podczas kontaktu z owadami gryzącymi lub żądlącymi!
A.10
Poziom
Wiele zwierząt w tym ssaki, ryby i motyle, migruje. Narysuj na mapie świata szlaki migracyjne pięciu różnych gatunków ptaków lub owadów. Jak daleko podróżują? Jak długo trwa migracja? Gdzie dane zwierzę rozmnaża się. zatrzymuje na odpoczynek, żywi się i zimuje? Jak to się dzieje, że zwierzęta nie gubią się? Zrób listę możliwych zalet i wad migracji. Dlaczego niektóre ptaki odlatują na zimę do cieplejszych miejsc? Dlaczego nie mogą one znaleźć pożywienia?
A.11
Poziom 
Weź udział w społecznościowym projekcie naukowym. Jest to projekt w którym ludzie, bez żadnych specjalnych szkoleń naukowych w terenie zbierają dane, które są wykorzystywane przez naukowców. BriLife International prowadzi fantastyczny globalny Społecznościowy projekt naukowy dotyczący ptaków. zwany ptak, świata (WorldBirds). Na stronie internetowej zamieszczono instrukcje w jak. sposób wziąć udział w projekcie można również pobrać przewodnik.
A.12
Poziom
Dowiedz się, które gatunki nietoperzy żyją w twojej okolicy, jakie są ich potrzeby siedliskowe i żywieniowe. Zrób pudełko na nietoperza i umieść je w odpowiednim miejscu. Przez kilka tygodni obserwuj pudełko wieczorem i w nocy aby zobaczyć, czy nietoperze się tam wprowadzą. Zapisz swoje obserwacje.
Instrukcje budowy pudełka znajdują się na stronie www.hww.ca/hww2.asp?id=323
lub na stronie Bat Consenation International (Międzynarodowe Towarzystwo Ochrony Nietoperzy)
A.14
Poziom
Po śmierci, rośliny i zwierzęta dostarczają pożywienia maleńkim stworzeniom, zwanym mikroorganizmami. Nawet jeśli mikroorganizmy są zbyt małe, aby je obserwować bezpośrednio, można zobaczyć ślady ich obecności podczas produkcji biogazu. Umieść gnijącą materię organiczną, taką jak. resztki, odpady roślinne, części z owoców i warzyw w plastikowej butelce. Umieść nienadmuchany balonik na końcu szyjki butelki. Następnie umieść butelkę w pobliżu źródeł ciepła lub w słońcu. Co dzieje się z balonem w ciągu pięciu do dziesięciu dni? Dlaczego tak się dzieje? Pomyśl, jak użyteczne są mikroorganizmy w świecie, a co by było, gdyby ich nie było.
Aby uzyskać więcej pomysłów na otrzymanie biogazu odwiedź stronę PGE
A.17
Poziom
Narysuj mapę swojej społeczności, obejmującą zarówno elementy naturalne, takie jak: lasy i rzeki oraz utworzone przez człowieka, takie jak: budynki i drogi. Zidentyfikuj potencjalne źródła zanieczyszczeń na mapie. Pamiętaj, ze niektóre zanieczyszczenia pochodzą z jednego źródła (np. rura odpływowa), podczas gdy inne pochodzą z wielu mniejszych źródeł (np. spływ powierzchniowy). W jaki sposób zanieczyszczenia wpływają na różnorodność biologiczną? Na swojej mapie, narysuj strzałki łączące źródła zanieczyszczeń z różnorodnością biologiczną, na którą mają one wpływ. Co można zrobić, aby zminimalizować zanieczyszczenia? Podziel się obserwacjami z grupą (zastępem, drużyną, patrolem…).
B.01
Poziom
Dowiedz się jak najwięcej na temat lokalnej zlewni – czyli powierzchni gruntów, która zbiera opady deszczu i śniegu oraz odprowadza je do większego zbiornika wodnego, takiego jak bagno, strumień, rzeka, jezioro, morze lub wody gruntowe Wykonaj model zlewni używając gleby, kory, kamieni, masy papierowej lub materiałów pochodzących z recyklingu.
Nie zapomnij uwzględnić wszystkich źródeł wody, w tym naturalnych strumieni i odpływów z gospodarstw lub obszarów przemysłowych Jak rośliny naziemne wpasowują się w system zlewni? Wyjaśnij, w jaki sposób aspekty związane ze spływem wód oddziałują na florę lądową. Jak zwierzęta wodne i lądowe wpasowują się w system zlewni?
B.08
Poziom
Zbuduj hibernakulum (legowisko zimowe, zimowisko) dla płazów. Nie zapomnij, ze płazy wymagają wilgoci, więc hibernaculum powinno znajdować się w pobliżu wody. Obserwuj zwierzęta, które odwiedzą to miejsce.
Zobacz materiał
B.11
Poziom
Spotkaj się z samorządem lokalnym lub instytucją odpowiedzialną za strumienie lub rzeki. Zasugeruj wykonanie oznaczeń, zachęcających mieszkańców do ochrony tych obszarów. Zgłoś się, jako ochotnik przy ich malowaniu oraz pomóż w ich umieszczaniu.
B.13
Poziom
Zanieczyszczenie może zaszkodzić różnorodności biologiczne). Wykonaj eksperyment, aby dowiedzieć się, jak wyciek ropy może uszkodzić ptasie pióra. Weź dwa pióra. Przy pomocy wacika nanieś na jedno pióro kilka kropel oleju jadalnego, rowerowego lub smaru. Polej trochę wody na każde z piór. Co się dzieje? Jak myślisz, w jaki sposób wyciek oleju wpłynąłby na ptaki? Przedyskutuj swoje obserwacje z grupą.
B.18
Poziom
Czy wiesz, że w przypadku świeżo złowionych ryb. Lepiej jest kupić niektóre gatunki w poszczególnych miesiącach? Gwarantuje to, że ryby te nie są złowione w czasie tarła. Przygotuj kalendarz, pokazujący, kiedy można spożywać poszczególne gatunki ryb.
Na każdy miesiąc narysuj obrazki przedstawiające gatunki ryb. Które mogą być spożywane bez szkody dla ich populacji?
B.20
Poziom
Dowiedz się na czym polega uzdatnianie szarej wody (nieprzemysłowa woda ściekowa). Zaproś przedstawiciela z wydziału odpowiedzialnego za wodę na spotkanie z grupą. Na czym polega uzdatnianie szarej wody? Kiedy i gdzie ma ono zastosowanie? Jakie regulacje prawne dotyczą uzdatniania szarej wody w twojej okolicy? Zaprojektuj system uzdatniania szarej wody w domu lub szkole. Przedstaw swoje spostrzeżenia i wnioski znajomym, klasie lub drużynie.
B.23
Poziom
Zrób eksperyment w celu zbadania wpływu kwaśnego deszczu na rośliny. Wyhoduj trzy rośliny w trzech oddzielnych doniczkach, w identycznych warunkach, z wyjątkiem podlewania. Podlewaj pierwszą roślinę 100% wody. Podlewaj drugą roślinę mieszanką składającą się z 90% wody 110% soku z cytryny lub octu. Podlewaj trzecią roślinę mieszanką z 50% wody i 50% soku z cytryny lub octu. Co się dzieje? Jak twoim zdaniem, kwaśny deszcz wpływa na rośliny i drzewa? Podziel się swoimi spostrzeżeniami z grupą.
C.11
Poziom
Jak długo trwa rozkład materii organicznej? Wypełnij pudełko glebą. Zakop dziesięć próbek (np. gazetę, ogryzek jabłka, folię aluminiową, szklaną butelkę, liść, torbę plastikową, opakowanie po cukierku, sierść zwierzęcą) i oznacz położenie każdej z nich. Dodaj trochę wody, aby ziemia była lekko wilgotna. Raz w tygodniu wykop każdą próbkę i sprawdź stan jej rozkładu. Zapisuj swoje obserwacje przez sześć do ośmiu tygodni. Jak długo, twoim zdaniem (w oparciu o wyniki eksperymentu), trwa rozkład śmieci? Eksperyment ten wykonaj w cieplejszych porach roku.
C.12
Poziom
Załóż ogródek z warzywami, ziołami owocami orzechami lub przyprawami Opiekuj się zielnikiem/kwietnikiem w parku, ogródku dachowym, lub podwórkowym. Bacznie obserwuj, tle wody i światła słonecznego poszczególne rośliny potrzebują do najlepszego rozwoju. Jakie zwierzęta odwiedzają ogródek? Dlaczego, twoim zdaniem, go odwiedzają? Jakie zwierzęta pomagają roślinom w zapylaniu kwiatów lub rozsiewaniu nasion? Omówcie swoje obserwacje z grupą. Więcej informacji na temat zakładania i prowadzenia grupowego ogródka znajduje się na stronie:
C.13
Poziom
Przed wynalezieniem sztucznych barwników chemicznych, odzież i inne tkaniny, były barwione barwnikami naturalnymi, pochodzącymi z korzeni, orzechów, jagód, kwiatów lub innych materiałów naturalnych. Wykonaj własne naturalne barwniki, pochodzące z materiałów naturalnych, znalezionych w okolicy, sklepie z warzywami lub na rynku. Ufarbuj podkoszulkę, apaszkę lub inny materiał. Należy być bardzo ostrożnym i unikać wszelkich trujących roślin.
C.16
Poziom
Odwiedź trzy gospodarstwa rolne w okolicy, które używają różnych technik uprawy i / lub uprawiają różne produkty rolne. Na przykład, możesz odwiedzić gospodarstwo nastawione na produkcję mleka, ekologiczną uprawę warzyw lub konwencjonalne gospodarstwo, w którym uprawia się zboże. Porozmawiaj z rolnikami na temat wyzwań. Z jakimi wyzwaniami mają do czynienia i w jaki sposób różnorodność biologiczna pomaga im stawić czoła tym wyzwaniom?
C.21
Poziom
Redukcja, ponowne użycie i recykling, są dobre dla różnorodności biologicznej. Tona makulatury ratuje 17 drzew. Więcej recyklingu oznacza ocalenie większej liczby siedlisk dla innych roślin i zwierząt. Przyczyń się do powtórnego użycia papieru, wykonując własny arkusz. Następnie użyj go aby wykonać własne rękodzieło. Możesz tez wykorzystać go do napisania listu. Nie zapomnij dodać, ze użyty papier jest domowej roboty!
Sposób wykonania i pomysły wykorzystania znajdują się na stronach. www.pioneerthinking.com/makingpaper.html lub www.wipapercouncil.org/makepaper.htm
C.22
Poziom
Przejdź po polu porośniętym wysokimi trawami w spodniach o dużej czepności. Na końcu spaceru, przebierz się i przyjrzyj się nasionom, które przyczepiły się do ubrania. Jak duże są te nasiona? Czy poszczególne nasiona znaleźć można tylko na pewnych wysokościach? Jak myślisz, w jaki sposób nasiona te będą rozsiane w przyrodzie? Możesz także wykonać to zadanie zakładając różne rodzaje futer, naśladując różne zwierzęta, które przechodząc przez pole zbierają i rozsiewają nasiona. Czy niektóre futra lepiej nadają się do rozsiewania nasion niż inne? Podzielcie się obserwacjami z szóstką lub zastępem.
Jeśli będziesz przechodził przez pole uprawne, najpierw poproś właściciela o pozwolenie!
C.30
Poziom
Czym jest bank nasion? Dowiedz się, gdzie znajdują się banki nasion kraju i w twojej okolicy. Odwiedź jeden, jeśli to możliwe. Dowiedz się, jak można zaangażować się w działanie na rzecz banku nasion.
C.28
Poziom
Pozbieraj nasiona i małe rośliny, (w tym korzenie) z rowu lub pobocza. Zasadź je w otwartym lub zamkniętym terrarium, tworząc miniaturowy ekosystem. Zajmuj się nimi podczas wzrostu. Później umieść je w tym samym miejscu aby nie wprowadzać obcych gatunków na innym Obszarze www.stormthecastle.com/terTanum/terTanums-for-kids.htm
C.31
Poziom
Znajdź drzewo w lesie lub na terenie rezerwatu przyrody i zakreśl teren o promieniu jednego metra wokół jego podstawy. Na kawałku papieru narysuj wszystkie formy życia znajdujące się na tym obszarze (np. trawy, mchy, porosty, owady, grzyby, żaby, itp). Spróbuj zidentyfikować nazwy gatunków. Jeśli to możliwe, zaproś biologa lub przyrodnika aby pomogli w wykonaniu zadania.
D.04
Poziom
Przeglądaj strony internetowe na temat bioróżnorodności. anglojęzyczne przykłady to www.biodiversity911.org lub www.eol.org. Zagraj w dwie gry Online. Na przykład zagraj w anglojęzyczną grę. w której należy dopasować nazwę do gatunku www.eol.org/games/identify_the_image. Odwiedź jedną interaktywną mapę. Rozwiąż jeden quiz internetowy. Gry znajdziesz także na stronie www.przyroda.polska.pl
D.05
Poziom
Wybiera trzy kraje, które chciałbyś kiedyś odwiedzić. Jakie typy ekosystemów znajdują się w każdym z tych krajów? Jakie drzewo, kwiat ptak i zwierzę jest symbolem każdego kraju? Jakie są główne zagrożenia dla różnorodności biologicznej w poszczególnych krajach? Postaraj się znaleźć kilka zdjęć, pokazujących przyrodę w tych krajach.
D.07
Poziom
Dowiedz się, jak rdzenni mieszkańcy wykorzystywali różnorodność biologiczną do przetrwania i ich kultur. Jeśli to możliwe, zaproś rdzennych mieszkańców, aby porozmawiali na temat różnorodności biologicznej z grupą. Wskaz jeden przykład na każdym kontynencie, pokazujący jak społeczności te wykorzystują różnorodność biologiczną. Zaprezentuj swoje obserwacje i wnioski gromadzie lub drużynie.
D.09
Poziom
Wybierz pokój i zidentyfikuj w nim przedmioty, które pochodzą z różnorodności biologicznej, na przykład: drewniany stół był kiedyś dębem Wykonaj kolaż pokazujący powiązania pomiędzy przedmiotami w pokoju i ich bioróżnorodnościowym pochodzeniem.
D.11
Poziom
Czym jest tzw. .gorący punkt’ w odniesieniu do różnorodności biologicznej? Dlaczego, twoim zdaniem one istnieją i gdzie na świecie występują? Rozwiąż anglojęzyczny quiz na temat gorących punktów bioróżnorodności. Biodiversity Hotspots Quiz znajdujący się na stronie: planetgreen.discovery.com/games-quizzes/biod-iversity-hotspots-quiz
D.19
Poziom
Zwierzęta poruszają się w różny sposób. Weź udział w zajęciach animal joga, na których wszystkie ćwiczenia naśladują mchy zwierząt z całego świata, ćwiczący na zmianę pokazują ruchy zwierząt do naśladowania przez pozostałych uczestników. Zorganizujcie takie zajęcia w gromadzie/drużynie.
D.20
Poziom
Napisz skrypt radiowy na temat kwestii różnorodności biologicznej, która jest ważna w danej społeczności. Zachęć lokalną radiostację do nagrania i transmisji przygotowanego materiału. Możesz wystąpić w audycji wraz z przyjaciółmi!
D.27
Poziom
Zacznij blog na temat różnorodności biologicznej (internetowy dziennik gdzie czytelnicy mogą komentować wpisy do dziennika) lub pamiętnik. Wpisuj wskazówki na temat tego, co młodzi ludzie mogą zrobić dla różnorodności biologicznej. Jeśli wolisz pracować w trybie offline. zaprezentuj swój blog lub pamiętnik w gazetce szkolnej lub szkolnej stacji radiowej.
D.30
Poziom
Napisz do przedstawiciela rządu o problemie związanym z różnorodnością biologiczną, który dotyczy ciebie. Nie zapomnij o zaproponowaniu kilku rozwiązań tego problemu.
Zobacz więcej na stronach
Copyright © 2023 Związek Harcerstwa Polskiego