Plastik

Plastik: tani, wytrzymały i lekki. Brzmi zbyt dobrze, żeby było prawdziwe? To materiał obecny w każdym kraju, w każdej społeczności i związany z każdym stylem życia. Zapewne na co dzień korzystasz z wielu plastikowych przedmiotów: pojemników na żywność i napoje czy sztućców i naczyń, ale z plastiku robi się też rzeczy, których potrzebujesz, kiedy spędzasz czas poza domem, na przykład namioty i liny. Plastik ułatwia nam życie na wiele różnych sposobów. Dzięki niemu sprzęt, który nosimy ze sobą podczas wypraw, jest lżejszy, a jedzenie i napoje dłużej zachowują świeżość.

Plastik ma jednak bardzo poważną wadę: produkcja i użycie jednorazowego plastiku oraz trudności            w zapanowaniu nad rosnącą ilością plastikowych odpadów doprowadziły do ogromnego zanieczyszczenia środowiska. Plastikowe śmieci i mikroplastiki szerokim strumieniem wlewają się do mórz i oceanów, zatruwając morskie ekosystemy i zagrażając zdrowiu ludzi na niespotykaną dotąd skalę.

Rozwiązanie tego problemu nie ma jednak nic wspólnego z morzem. Ciągłe sprzątanie oceanów i rzek nic nie da. Wyjścia z tej trudnej sytuacji należy szukać na lądzie, wśród ludzi, czyli tam, gdzie problem się zaczyna. Sposoby na poradzenie sobie z zalewem plastikowych śmieci, takie jak ograniczenie stosowania jednorazowych plastikowych produktów, lepszy recykling plastikowych odpadów czy stworzenie bardziej ekologicznych zamienników plastiku, są w naszym zasięgu.

Cele odznaki:

Celem odznaki Tide Turners Plastic jest, by młodzi ludzie:

  • chętnie zdobywali wiedzę i umiejętności oraz wykształcali odpowiedzialne postawy wobec codziennego korzystania z dóbr konsumpcyjnych, zwłaszcza przedmiotów wykonanych z plastiku, a także odkrywali przyjazne dla środowiska alternatywy,
  • wiedzieli, czym jest plastik i w jaki sposób zagraża on organizmom morskim i lądowym,
  • wiedzieli, jak globalna społeczność radzi sobie z tym problemem,
  • rozumieli znaczenie i aktywnie działali na rzecz ograniczenia użycia jednorazowego plastiku w życiu codziennym,
  • inspirowali przyjaciół, najbliższych, kolegów i koleżanki w szkole oraz swoją społeczność do ograniczania, ponownego wykorzystywania i recyklingu jednorazowych przedmiotów z tworzyw sztucznych,
  • stali na czele większego regionalnego lub lokalnego ruchu na rzecz ograniczania użycia jednorazowego plastiku, przeciwdziałania zaśmiecaniu środowiska morskiego i obecności mikroplastiku w morzach      i oceanach, w szczególności poprzez zapobieganie zanieczyszczaniu i odbudowę ekosystemów wodnych i lądowych,
  • brali udział w działaniach globalnej sieci Earth Tribe wspólnie z organizacjami skautowymi i innymi instytucjami, które aktywnie angażują się w edukację ekologiczną, zwłaszcza w temacie ograniczenia zużycia plastiku i które współpracują ze społecznościami, partnerami i kluczowymi interesariuszami.

Jak zdobyć odznakę plastik?

Zdobywanie odznaki Plastik można podzielić na następujące kroki:

  1. Harcerz/Harcerka dowiaduje się o programie odznaki i chce wziąć w nim udział
  2. Harcerz/Harcerka i drużynowy/drużynowa uzgadniają szczegóły indywidualnej realizacji odznaki, na podstawie zakresu dołączonego do materiałów
  3. Harcerz/Harcerka realizuje uzgodnione działania
  4. Ocena rezultatów
  5. Analiza i ocena nabytych kompetencji na podstawie zakresu dołączonego do materiałów
  6. Wręczenie odznaki

Instrumenty metodyczne ZHP

Dzięki odznace Plastik możecie zrealizować następujące instrumenty metodyczne ZHP

Zuchy

Tropy: Oceanografowie/Oceanografki, Ekoludki, Przyrodnicy/Przyrodniczki

Sprawności: ekolog/ekolożka, meteorolog/meteorolożka

Gwiazdki: Zuch sprawny „Zuch podejmuje działania
nakierowane na ochronę środowiska”

Harcerze


Tropy: Propagatorzy zrównoważonego rozwoju – upcycling, Przyjaciele środowiska naturalnego

Sprawności: ekolog/ekolożka, świadomy konsument/świadoma konsumentka, mistrz/mistrzyni DIY

Stopnie: Ochotniczka/Młodzik „Znam zasady segregacji odpadów w swoim miejscu zamieszkania. Segreguję zgodnie z nimi odpady w domu, szkole i harcówce”

Tropicielka/Wywiadowca „Korzystałem/am wyłącznie z wielorazowych naczyń i sztućców na biwakach, inicjatywach szkolnych i harcerskich przez minimum trzy miesiące”

 

Harcerze starsi

Tropy: Zielony raj

Sprawności: ekolog/ekolożka, świadomy konsument/świadoma konsumentka, mistrz/mistrzyni DIY

Stopnie: Samarytanka/Ćwik „Dowiedziałem/am się, czym jest globalne ocieplenie, jakie są jego przyczyny oraz prognozowane konsekwencje. Poznałem/am pojęcie śladu węglowego, opowiedziałem/am o stosowanych we własnym życiu działaniach na rzecz jego zmniejszenia (np. dojeżdżanie do szkoły rowerem lub komunikacją miejską, stosowanie różnych sposobów oszczędzania energii). W trakcie trwania próby wyrobiłem/am w sobie nowy nawyk zmniejszający emisję gazów cieplarnianych.”, „Dowiedziałem/am się, jaki wpływ na środowisko wywieram podczas wypraw, wycieczek, obozów, biwaków na łonie przyrody. Poznałem/am podstawowe techniki minimalizacji tego wpływu Skompletowałem/am własny ekwipunek, posiadając przynajmniej jedną pomocną w tym rzecz (np. sprzęt do hamakowania, wielorazowy worek na resztki/odpady, worki lub pojemniki zabezpieczające żywność przed dostępem dzikich zwierząt, sprzęt do gotowania, składana miska do mycia)”.

Wędrownicy

Tropy: Ekologiczny obóz, Ograniczanie ilości odpadów

Sprawności: Ekolog/ekolożka, świadomy konsument/świadoma konsumentka, mistrz/mistrzyni DIY

Odznaka Skautów Świata: https://zhp.pl/sluzba/odznaka-skautow-swiata

Przykładowe zadania

wieczór filmowy

Czas:
60 minut

Liczba osób:
7-10

Potrzebne rzeczy:

  • Dwa filmy:
    • Plastic Pollution: How Humans are Turning the World into Plastic
    • Is this the ocean of the future?
  • telewizor lub smartfon
  • dostęp do Internetu

Spis:

  • przewidywanie przyszłości
  • analiza norm i wartości

 

W skrócie:

Dzięki temu zadaniu uczestnicy w przystępny sposób dowiedzą się więcej o problemie plastiku.

Przebieg zadania:

Aby przybliżyć uczestnikom problem plastiku, obejrzyjcie wspólnie kilka krótkich filmów. Oto kilka wartych uwagi:

  • Plastikowe zanieczyszczenie: Jak ludzie zmieniają świat w plastik7 – świetny film przygotowany przez kampanię Clean Seas. Do tej pory obejrzało go ponad 6 milionów ludzi (https://www.youtube.com/ watch?v= RS7Izll2VJIQ) Uwaga: film dostępny jest z napisami w wielu językach.
  • Czy tak wygląda przyszłość oceanów? – krótki i poruszający film o tym, jak plastik zmienia nasze oceany (https://www.youtube.com/ watch?v=Yomf5pBN8dY) Uwaga: film i napisy dostępne w języku angielskim

Uczestnicy mogą obejrzeć jeden z filmów, a następnie opowiedzieć, dlaczego uważają, ze jest ważny. Po obejrzeniu filmów przeprowadźcie dyskusję na temat tego, czego możemy się z nich nauczyć.

Uczestnicy mogą pokazać oba filmy swoim rodzicom i przyjaciołom oraz przedstawić swoje i ich opinie na następnym spotkaniu.

Plastikowe postanowienie

Czas:
15-20 minut

Liczba osób:
7-10

Potrzebne materiały:
nie są potrzebne dodatkowe materiały

Spis:

  • analiza norm i wartości
  • współpraca
  • samoświadomość

Przebieg zadania:

  • Wraz z grupą porozmawiajcie, jak można zmniejszyć zużycie plastiku, i wymyślcie trzy działania, które mogą poprawić sytuację.
  • Wymieńcie się zdjęciami i pomysłami. Po dwóch tygodniach sprawdźcie swoje postępy. Jak bardzo udało się wam ograniczyć ilość plastiku?
  • Kilka pomysłów, które pomogą wam zacząć: żadnych plastikowych słomek, zawsze noś ze sobą wielorazową torbę na zakupy, poproś o zapakowanie jedzenia na wynos do swojego pojemnika.

Realizujcie cel grupy przez trzy tygodnie

Nauka poprzez praktykę

Czas:
15-20 minut

Liczba osób:
7-10

Potrzebne materiały:

  • stary T-shirt – im grubsza tkanina, tym mocniejsza torba
  • ostre nożyczki, najlepiej nożyce krawieckie
  • zmywalny marker (opcjonalnie)

Spis:

  • analiza norm i wartości
  • myślenie krytyczne

W skrócie:

Dzięki temu zadaniu uczestnicy w praktyce poznają, czym jest ponowne użycie i recykling.

Przebieg zadania:

Kto w twoim domu jest odpowiedzialny za robienie zakupów? Połóż wielora-zową torbę przy drzwiach wejściowych lub w samochodzie, żeby osoba, która zajmuje się zakupami, zawsze miała ją pod ręką.

  • Wykonaj samodzielnie wielorazową torbę ze starej koszulki. Instrukcję znajdziesz na stronie: How To Make A No Sew T-Shirt Tote Bag In 10 Minutes
  • Wykorzystajcie torbę podczas kolejnych zakupów.

Jak zrobić torbę materiałową https://mornmypotamus.com/no-sew-t-shirt-tote-bag-tutorial

 

  1. Poleć uczestnikom, żeby umieścili w dołku różne śmieci, które udało im się zebrać. Po umieszczeniu odpadków dołek należy zakopać.
  2. Po tygodniu uczestnicy powinni odkopać śmieci, żeby zobaczyć, w jakim są stanie. Uczestnicy zapisują swoje obserwacje na otrzymanej karcie. Obserwacje należy prowadzić przez 12 tygodni i notować zmiany, jakim ulega każdy zakopany przedmiot. Uczestnicy powinni zapisywać wszystkie zmiany dotyczące ilości/objętości, koloru, konsystencji, zapachu itp.
  3. Po zakończeniu eksperymentu młodzi ludzie powinni stworzyć zestawienie zaobserwowanych zmian. Które materiały uległy rozpadowi, a które nie? Jakie zmiany (jeśli w ogóle) zachodziły z biegiem czasu dla każdego z przedmiotów?
  4. Wnioski: uczestnicy powinni mieć świadomość, ze rozkład jest procesem naturalnym, a różne materiały potrzebują różnej ilości czasu, żeby się rozłożyć.
  5. Ocena: na podstawie eksperymentu ustalcie, które materiały są kompostowane.

Butelkowe doniczki

Czas:
20-30 minut

Liczba osób:
11-14

Potrzebne materiały:

  • plastikowa butelka o pojemności 1 litra
  • nożyczki
  • nasiona
  • ziemia doniczkowa
  • sznurek

Spis:

  • myślenie krytyczne
  • rozwiązywanie problemów

W skrócie:

To zadanie pokaże młodym ludziom, jak można kreatywnie wykorzystać odpady opakowaniowe.

Przebieg zadania:

Butelki PET mają różne kształty i rozmiary. Można je wykorzystać w kreatywny sposób, żeby stworzyć doniczki.

  • Połóż butelkę przed sobą i wytnij w niej prostokątny otwór. Butelka powinna być zakręcona. Następnie możesz wykonać poniższe kroki:
    • napełnij butelkę ziemią doniczkową,
    • zasadź nasiona kwiatów, roślin lub ziół (wykorzystaj nasiona roślin, które rosną w twojej okolicy),
    • za pomocą sznurka zawieś butelkę w najbardziej nasłonecznionym miejscu,
    • podlewaj roślinę i obserwuj, jak się rozwija,
    • pochwal się zdjęciem swojej doniczki przed klasą/grupą!
  • Ocena: Czy uczestnicy rozumieją, na czym polega ponowne użycie plastikowego przedmiotu? Czy potrafią podać inne przykłady ponownego wykorzystania plastikowych odpadów?

Towards Responsible Use of Plastics Reduce, Reuse, Recycle Centre for Environment Education, India A Manual for Schools

Litter Blitz

Czas:
15 minut na objaśnienie ankiety
3 dni na przeprowadzenie ankiety i analizę wyników
40 minut na omówienie wyników

Liczba osób:
15 i więcej

Potrzebne materiały:

  • arkusz na dane
  • ankieta

Spis:

  • myślenie systemowe
  • myślenie krytyczne
  • analiza norm i wartości

W skrócie:

To zadanie pomaga uczestnikom zbadać przyczyny śmiecenia; poznać stosunek ludzi do tego zjawiska i odkryć, jak śmiecenie wpływa na życie ludzi.

Przebieg zadania:

Śmiecenie to problem środowiskowy i społeczny, dlaczego więc ludzie wciąż śmiecą? To zadanie pozwoli uczestnikom odkryć przyczyny tego zachowania. Za pomocą ankiety młodzi ludzie zyskają wgląd w problemy związane ze śmieceniem.

 

  1. Podziel uczestników na mniejsze grupy. W każdej grupie powinno się znaleźć 4-5 osób.
  2. Poproś grupy o wybranie miejsca, w którym przeprowadzą, badanie. Uczestnicy mogą przeprowadzić badanie indywidualnie w miejscach znajdujących się w pobliżu ich domów.
  3. Każda grupa przeprowadzi badanie w 2-3 miejscach poproszą o odpowiedź na pytania z ankiety osoby reprezentujące różne grupy wiekowe.
  4. W każdym miejscu należy przeprowadzić ankietę na grupie około 10 osób.
  5. Uczestnicy/uczestniczki zbierają dane i tworzą zbiorcze zestawienie dla grupy.
  6. Uczestnicy/uczestniczki porównują swoje dane z danymi uzyskanymi przez inne grupy.
  7. Wnioski: Wygenerowane dane pomogą młodym ludziom zrozumieć różne postawy społeczeństwa wobec śmiecenia. Uczestnicy dowiedzą się również, jakie są przyczyny tego zjawiska.
  8. Ocena: Przeprowadźcie dyskusję na temat powodów, dla których ludzie śmiecą

W gronie przyjaciół zastanówcie się, jaki problem chcielibyście zasygnalizować lokalnym politykom (a może nawet ministrowi?). Skontaktujcie się z wybraną, osobą i opowiedzcie jej, co chcielibyście osiągnąć z jej pomocą. Żeby zaliczyć to zadanie, będziecie musieli napisać przekonujący list, wybrać się na spotkanie lub zadzwonić i zrobić wszystko, co w waszej mocy, żeby przekonać tę osobę do podjęcia działań. Nie zapomnijcie zrobić sobie wspólnego zdjęcia!

Poproś przyjaciół, żeby pomogli ci w tym zadaniu. Niech każdy znajdzie jeden przedmiot, którego prawie nikt nie podejrzewa, że zawiera plastik. Czy wiedzieliście na przykład, że filtry w papierosach mają w sobie maleńkie plastikowe włókna? Jak pokazało przeprowadzone niedawno badanie, na całym świecie papierosy były najczęściej znajdowanym w środowisku typem plastikowego odpadu. Inne podstępne tworzywa sztuczne ukrywają się w gumie do żucia, ubraniach, brokacie i torebkach herbaty. Niech każdy przyniesie przykładowy przedmiot do szkoły. Zorganizujcie za zgodą dyrekcji „wystawę” z zebranych przedmiotów i ustawcie ją w centralnym punkcie, zęby jak najwięcej osób ją zobaczyło. Wystawa powinna informować oglądających, dlaczego trzeba mówić o ukrytym plastiku.

Możecie skorzystać z materiałów przygotowanych przez Clean Seas, żeby dowiedzieć się więcej o plastikowych przedmiotach. Oczywiście możecie też zdobyć informacje potrzebne do wystawy z innych źródeł.

Wybierz 3 firmy/sklepy, które lubisz i regularnie odwiedzasz. Poproś ich właścicieli, żeby przyjrzeli się plastikowym przedmiotom, które sprzedają lub których używają do obsługi klientów, i pomyślcie, czy możliwe jest ich zastąpienie alternatywnymi produktami. Zastanów się, w jaki sposób najlepiej przekonasz ich do swoich racji. Możesz na przykład posłużyć się argumentem, że klienci wolą ekologiczne produkty od plastikowych albo że zaśmiecona plastikiem okolica odstrasza turystów i tym samym potencjalnych klientów. Przedstaw dostępne alternatywne rozwiązania, które mogliby rozważyć. Żeby zaliczyć to zadanie, musisz sprawić, aby jedna firma wprowadziła zmiany do swojej polityki.

Zobacz więcej na stronach

hm. Aleksandra Berner kierowniczka Zespołu ds. CZR
[email protected]

hm. Aleksandra Berner kierowniczka Zespołu ds. CZR
[email protected]

Copyright © 2023 Związek Harcerstwa Polskiego